Ekokardiyografi nedir?
Kısaca kalp ultrasonu olarak da adlandırılan Ekokardiyografi (EKO), vücuda zararı olmayan ses dalgaları yardımıyla kalbin görüntülenmesi işlemidir. EKO yardımıyla kalp boşluklarının boyutları ve kalbin kan pompalama gücü ölçülür, kalp kapaklarının durumu değerlendirilir. Bu inceleme kalp krizi geçirenlere, kalp kapaklarında kaçak saptananlara, kalp yetersizliği olanlara, kalbinde delik ya da pıhtı olduğu düşünülenlere ve birçok başka durumda kalbin değerlendirilmesi için rutin olarak yapılmaktadır.

Farklı Ekokardiyografi Uygulamaları
Ekokardiyografi’nin en çok uygulanan şekli Transtorasik Ekokardiyografi’dir (TTE). Burada inceleme göğüs üzerinden, yani dışarıdan yapılır. Transözofajeal Ekokardiyografi’de (TEE) ise kalp, yemek borusu içine gönderilen prob ile vücut içinden görüntülenir. Bu işlemler, doğumdan itibaren bebek ve çocuklarda da yapılmaktadır.
Stres Ekokardiyografi (SE), egzersiz ya da bazı ilaçlarla kalbi yorduktan sonra kalbin göğüs üzerinden görüntülenmesi işlemidir. Kalbi besleyen damarların durumunu incelemek amacıyla yapılır.

Ekokardiyografik incelemeye nasıl hazırlanmalısınız?
TTE için herhangi bir hazırlığa ihtiyacınız yoktur. Aç kalmanız ya da ilaçlarınızı kesmeniz gerekmez. Buna karşılık TEE ve SE için en azından dört saatlik açlık istenmektedir. Ayrıca bu dört saatlik sürede, sigara içmemeniz ve kafein içeren gıda (çay, kahve, çikolata, kola vb.) veya ilaç (bazı ağrı kesici ilaçlar kafein içerebilir) tüketmemeniz gereklidir.
Bu testler öncesinde, bazı ilaçlarınızın kesilmesi söz konusu olabilir; buna testi isteyen doktorunuz karar verecektir.
Almanıza izin verilen ilaçları testten üç-dört saat önce az su ile yutabilirsiniz. Şeker hastalarının aç kalınması istenen tüm testlerde, hastalarının şeker düzenleyici ilaçlarını yemek yenmesine izin verilene kadar almamaları gerekmektedir.

SE testi bittikten hemen sonra, TEE testinden ise bir saat sonra yemek yiyebilirsiniz. TEE sırasında sakinleştirici ilaç verildiğinden test sonrasında araba kullanmamanız gerekmektedir. Bu nedenle bir yakınınızla gelmeniz uygun olacaktır. Raporunuzu aldıktan sonra testin değerlendirilmesi için mutlaka doktorunuzla görüşünüz.

Transtorasik Ekokardiyografi (TTE) neden ve nasıl yapılır?
Ekokardiyografi’de kalbi görüntülemek için ses dalgalarından yararlanılır.
Hazırlıkları EKO teknisyeni, incelemesi kalp hastalıkları uzmanı (kardiyolog) tarafından yapılan bu işlem, hazırlıkları ile beraber 30 dakika sürer.

1. Gövdenizin üst kısmı çıplaktır.

2. Sol yanınıza dönük olacağınız EKO masasında, göğsünüze kalp ritmi-elektro izlemek amacıyla, üç adet EKG elektrodu yapıştırılır.

3. Kimlik bilgileriniz, EKO aletine ve deftere kaydedilir.

4. Göğsünüzün sol tarafına, ucuna iletkenliği sağlayan jel sürülmüş EKO probu ile çeşitli odaklardan kalp görüntülenir ve ölçümler yapılır.

5. Siyah-beyaz ve gerekirse renkli resimlerin çekildiği aynı zamanda da video kaydının yapıldığı bu işlem sırasında, kalbinizin görüntülerini, kırmızı-mavi renklerdeki kan akım kayıtlarını izlemeniz ve kan akım analizi sırasında kalbinizin sesini dinlemeniz mümkün olacaktır.

6. İşlem bitiminde doktorunuz, bulgular hakkında sizi bilgilendirir.

7. Raporunuz iki saat içinde hazır olur.

Transözofajeal Ekokardiyografi (TEE) nasıl yapılır?
TEE, yemek borusuna yerleştirilen, ucunda ince bir ultrason probu bulunan bir tüp/boru aracılığıyla yapılır. Yemek borusu kalbin arkasından geçtiği için bu yöntemle kalp ve etrafındaki damarlar, TTE‘ye göre daha yakından ve net görüntülenebilir.

TEE Yapılmasının Nedenleri;
Kalpte pıhtı, enfeksiyon araştırması, protez kapak fonksiyonu değerlendirilmesi, ana atardamar-aort yırtılmaları, kalp deliklerinin incelenmesi, kalp kapakçığı yetersizliklerinin ciddiyetinin belirlenmesi, kalp kapakçığı tamiri veya kalp deliklerinin kapatılması ameliyatlarının başarısının değerlendirilmesi olarak sıralanabilir.

• Alerji, astım, yüksek göz tansiyonu, yutma güçlüğü, burun tıkanıklığı gibi yakınmalarınız, yemek borusu ve mide ile ilgili sorununuz, geçirdiğiniz bir ameliyat varsa lütfen belirtiniz.
• Takma dişleriniz varsa çıkarınız.
• TEE işlemine sizi bir hemşire hazırlar ve bilgi verir.
• Alerji, astım, yüksek göz tansiyonu, yutma güçlüğü, burun tıkanıklığı gibi yakınmalarınız, yemek borusu ve mide ile ilgili sorununuz, geçirdiğiniz bir ameliyat varsa lütfen belirtiniz.
• Takma dişleriniz varsa çıkarınız.
• Kolunuza yerleştirilecek olan damar yolu, sakinleştirici ve bulantı önleyici ilaçların verilebilmesi içindir.
• Boğazınıza uyuşturmak amacıyla anestezik bir sprey sıkılacaktır.
• TTE sırasında EKO‘da olduğu gibi, sol yanınıza döneceksiniz ve göğsünüze, kalp ritminizi izlemek amacıyla üç adet EKG elektrodu yapıştırılacaktır.
• İşlemi yapacak olan kardiyolog, size ek bilgi verecek ve tüpü nasıl yutacağınızı açıklayacaktır.
• Önce tüpü ısırmamanız için bir ağızlık verilecektir.
• Doktorunuz, jelle kayganlaştırılmış TEE probunu nazikçe yemek borunuzda ilerletecektir.
• Probu yutarken, öğürtü ve bulantı olması normaldir, bu durum geçicidir, bu sırada burnunuzdan nefes alıp verebilirsiniz.
• Probun yutturulmasından itibaren işlem süresi 15-20 dakikadır.
• İşlem sırasında, kalp ritmi, kan basıncı, solunum, kandaki oksijen miktarı, monitörden izlenir, kalp görüntüleri videoya kaydedilir, gerekli görülen kalp resimleri kâğıda dökülür.
• İşlem bitiminde doktorunuz, bulgular hakkında sizi bilgilendirir.
• Raporunuz iki saat içinde hazır olur.

Stres Ekokardiyografi (SE) neden ve nasıl yapılır?
SE, koşu bandında üç dakikada bir artırılan hız ve eğim egzersizi ya da damar yoluyla dobutamin adlı ilacın üç dakikada bir artan dozlarda verilmesi ile yapılan değerlendirmedir. Amaç, yükleme sırasında, kalbin kasılma kapasitesini gözlemlemek, koroner yetersizlik bulgularını araştırmaktır. Bu test sonucunda, kalp krizi geçirmiş olanlarda, kalp kasında canlı kalmış ama yeterince iyi beslenmeyen bölgeler saptanır ve en doğru tedavi seçeneği bulunur (ilaç tedavisi, balonla damar açılması, koroner by-pass gibi).
Doktor kontrolünde ağrısız, düşük riskli bir incelemedir. Test hazırlığı, göğüse elektrodların takılması ve damar yolunun açılmasından oluşur. Test süresi yaklaşık bir saattir.

• Kalbin dinlenme görüntüleri kaydedilir.
• Stres testi uygulanır, stres görüntüleri alınır.
• Daha sonra altı-sekiz dakika dinlenme sonrası toparlanma fazı görüntüleri kaydedilir.
• Kalp ritmi, kan basıncı izlenir, EKG kayıtları alınır.
• Egzersiz ve ilaç dozu yaşınıza göre ayarlanır.
• Test sırasında kalbin hızlı ve kuvvetli atması çarpıntı olarak algılanır, bu normaldir. İlaçlı test sırasında, yanaklarda sıcaklık hissi ve kızarma, saçlı deride karıncalanma gibi belirtiler de normaldir. Ancak, göğüs, kol, sırt ve/veya baş ağrısı, nefes darlığı, bulantı, baş dönmesi ve yorgunluk gibi yakınmalarınızı hemen doktorunuza iletmeniz gerekir. Test sonrası günlük aktivitenize geri dönebilir, yemek yiyebilirsiniz.
• Testin yorumu, farklı fazlarda alınan görüntülerde, kalbin kasılma gücünü kıyaslayarak yapılmaktadır.

Test Sonuçlarının Değerlendirilmesi
Ekokardiyografik incelemenizde elde edilen bulguların değerlendirilmesi, başka testler gerekecekse planlanması ve tedavinizin ayarlanması, testi isteyen doktorunuzun sorumluluğundadır.
Raporunuzu aldıktan sonra doktorunuzla görüşünüz.